W poszukiwaniu tego, co piękne i niepowtarzalne – meble z intarsją.

W codziennym, prozaicznym życiu dominuje zazwyczaj to, co funkcjonalne i użyteczne. Większość z nas zadowala się sprzętami i urządzeniami służącymi zaspokajaniu podstawowych potrzeb, kupuje meble z tzw. sieciówek, wprawdzie praktyczne, ale pospolite i mało oryginalne. Nierzadko w pośpiechu i natłoku codziennych spraw zapomina się o spełnieniu jednej z najważniejszych potrzeb – pragnieniu posiadania czegoś pięknego, niepowtarzalnego. Takie właśnie są meble z intarsją.

Czym jest intarsja?

(komoda PUZZLE II) To pracochłonna i wymagająca technika wykorzystywana głównie jako sposób zdobienia mebli. Jest dekoracyjnym ornamentem, wzorem, a nawet całym obrazem, wykonanym z kawałków naturalnych fornirów o różnej kolorystyce i rysunku usłojenia. Gotowy element wkleja się w odpowiednio przygotowany fragment mebla. Do intarsjowania używa się często egzotycznych gatunków drzew o wyjątkowo wyszukanej kolorystyce czy strukturze, takich jak heban, mahoń lub palisander, jakkolwiek znakomicie nadają się także rodzime gatunki – dąb, jesion, brzoza. Podobno Giuseppe Maggioli, słynny mistrz włoskiej intarsji z XVIII wieku, stosował aż osiemdziesiąt sześć różnych rodzajów drewna.

Dzięki opisywanej technice powstaje swoista drewniana mozaika niekiedy dodatkowo podbarwiana.  Aby wykonać taki element zdobniczy, trzeba oczywiście posiadać umiejętności stolarskie, jednak równie ważny jest talent artystyczny, gdyż wielcy mistrzowie intarsjowania mebli byli nie tylko rzemieślnikami, ale i prawdziwymi twórcami.

(zdjęcie surowego wzoru intarsji) Zbliżonymi technikami zdobienia drewna, lecz wykorzystującymi dodatkowo inne surowce są: inkrustacja i markieteria. W inkrustacji do zdobienia służą takie materiały jak metale, kamienie czy masa perłowa. Markieteria, pojęcie pochodzące z języka francuskiego, to z kolei wykorzystanie do dekoracji powierzchni dwóch różnych materiałów, na przykład drewna i kości słoniowej.

Historia i tajniki intarsjowania.

Sztuka intarsjowania znana była już w starożytności – w Egipcie, Grecji, Rzymie i w krajach Bliskiego Wschodu. Początkowo były to zdobione techniką intarsji rozmaite drobne przedmioty. Później, w Europie, ornamenty i wzory wykonane tą techniką zdobiły kościelne stalle i zakrystie, bywały także intarsjowane gotyckie posągi świętych. W okresie włoskiego renesansu, w bogatych miastach, między innymi w Sienie czy Florencji, mozaiki z drewna zaczęły wyobrażać martwą naturę, a potem rozpowszechnione w pozostałej części Europy zawierały motywy architektoniczne. Włoski mistrz Giovanni di Verona barwił i bejcował drewno, aby naturalny odcień stał się bardziej wyszukany i urozmaicony.

Prawdziwy rozkwit intarsjowania, jako techniki zdobienia mebli, rozpoczyna się od XVI wieku, gdy stolarscy mistrzowie zaczęli wykonywać prawdziwe dzieła sztuki. Powstawały warsztaty, a nawet cechy ebenistów. Tak w odróżnieniu od zwykłych stolarzy (franc. menuisier) nazywali siebie stolarze – artyści. Określenie – ebenista – pochodziło od nazwy drzewa – heban, gdyż początkowo to ten gatunek służył jako główny materiał w technice intarsjowania mebli.

(stolik Puzzle orzechowy) Francuski artysta Charles Andre Boulle zdobił meble pięknymi kompozycjami kwiatowymi. Ten mistrz intarsji tworzył swoje arcydzieła pod patronatem Filipa XIV, który przeszedł do historii jako Król Słońce. To właśnie na zlecenie tego władcy ebenista Boulle wykonał niezliczone ilości mebli, które do dziś można podziwiać głównie w Wersalu. Są wśród nich przeróżne komody, szafy i biblioteki, intarsjowane kosztownym hebanem, zdobionym roślinnymi motywami. Są to również tzw. kabinety, reprezentacyjne i luksusowe wówczas meble, jedno –, lub wieloczęściowe, zamykane drzwiczkami, często z odchylaną płytą do pisania, z licznymi szufladkami i skrytkami wewnątrz do przechowywania dokumentów, pieniędzy czy kosztowności. Ch.A.Boulle wykorzystywał także intarsję reliefową, polegającą na wykonywaniu zdobień z drewna, na które nakładano płaskorzeźby z pozłacanego brązu. Jego imieniem nazywa się nawet wymyśloną przez niego inkrustację z szylkretu i mosiądzu.

W Polsce najsłynniejsze warsztaty ebenistów były w Toruniu, gdzie wykonywano nie tylko meble, ale także drzwi i portale. Toruńscy stolarze – mistrzowie intarsji, zdobili tą techniką elementy wystroju wnętrz patrycjuszowskich domów głównie w XVII i XVIII wieku. Wykonane na najwyższym poziomie, zarówno pod względem artyzmu, jak i rzemiosła, zyskały miano mebli toruńskich. Są to zachowane do dziś szafy sieniowe, szafki ścienne, szafy zegarowe, komody itp. Ich zdobienia zawierają przede wszystkim motywy figuralne, alegoryczne przedstawienia mieszczańskich wartości, symbole męstwa i szlachetności. We wnętrzach kościelnych – sceny nawiązujące do tematyki biblijnej. Toruńskie intarsje są wykonane głównie z dębiny, wypełnianej fornirem z orzecha, jesionu, gruszy, hebanu, palisandru oraz drewna barwionego na kolor zielony lub różowy.

(komoda TV LINK) Najbardziej charakterystycznymi dla techniki intarsjowania dekoracjami były antheminy, czyli stylizowane wiciokrzewy. Spotyka się także owoce czy ptaki, modne były również intarsje przedstawiające herby lub monogramy. W meblach barokowych intarsje tworzą niekiedy całe rozbudowane sceny rodzajowe. Równie wielkim mistrzostwem są intarsjowane zdobienia wymyślnych kształtów mebli w stylu rokoko, zaś tzw. biedermajer przyniósł tendencję zdobienia we wzory geometryczne z podkreśleniem ozdobnego układu słojów.

Meble z intarsją, podziwiane dziś jako eksponaty w muzeach lub w pałacach i zamkach, powstawały w ciągu wielu miesięcy, a nawet lat. Moda na intarsjowanie mebli powróciła pod koniec XIX wieku, w ich zdobieniu wzorowano się wtedy właśnie na stylu renesansowym. Dominowały jednak zdecydowanie skromniejsze szablony intarsji – gotowe wzory ornamentów, rysunków jako całość wklejane w powierzchnię, na przykład na blacie stołu lub w drzwiczkach mebla.

(stół Puzzle)

W jaki sposób wykonuje się takie prawdziwe drewniane arcydzieła?

Historia intarsji jest nieodłącznie związana z rzemiosłem stolarskim – a mianowicie z techniką cięcia drewna i różnymi sposobami jego obróbki. Najprostszym i najdawniejszym elementem intarsji było wyżłobienie w drewnianej płycie wgłębienia, które następnie wypełniano odpowiednio przyciętymi płaskimi kawałkami innych drewien. W ten sposób drewniana płyta stawała się tłem dla ozdobnej kompozycji. Stosunkowo proste w wykonaniu były intarsje o wzorach geometrycznych – sklejano ze sobą jaśniejsze i ciemniejsze pręty drewna, aby tworzyły wzór jodełkowy, gwiaździsty bądź szachownicę.

(stół kawowy PUZZLE od Julii) Bardziej skomplikowane, zarówno pod względem stolarskim, jak i artystycznym, są intarsje zawierające przedstawienia figuralne lub ornamenty akantowe (kwiatowe). Doskonalono techniki cięcia drewna przy pomocy specjalnych narzędzi stolarskich, zaczęto stosować także coraz bardziej urozmaicone i wyszukane gatunki drewna, w tym również drzewa owocowe, jesion węgierski czy korzeń orzecha. Można było pokrywać dekoracjami całą powierzchnię mebla, a nie tylko jego elementy. Za ciekawostkę należy uznać próbę wzbogacenia intarsji o trzeci wymiar. W XVII i XVIII wieku w czeskim mieście Cheb miejscowi artyści zaczęli tworzyć intarsje o specyficznym charakterze płaskorzeźby. Takie wieloodcieniowe i trójwymiarowe elementy intarsjowanej dekoracji chebskiej znajdowały swoich nabywców wśród zamożnych odbiorców w całej Europie. Interesujące jest również to, że chebska technika trójwymiarowej intarsji przetrwała do dzisiaj.

(stolik PUZZLE II) Kolejną innowacją w technice intarsjowania stało się barwienie kawałków okleiny. Dla osiągnięcia efektu światłocienia zaczęto przypalać krawędzie wyciętych elementów ołowiem lub gorącym piaskiem. Zastosowanie cienkiej piłki, tzw. włośnicy, która służy do delikatnej obróbki drewna i umożliwiała wycinanie otworów oraz krzywizn, pozwoliło na jednoczesne cięcie kilku, bardzo cienkich warstw drewna. W ten sposób można było uzyskać efekt lustrzany, układając na przemian jasne i ciemne elementy ornamentu. Tak przygotowany wzór naklejano na papier, drugą stroną arkusza klejono na deskę, a następnie dociskano prasą.

Z techniką intarsjowania związane jest określenie – fornir. Jest to cienka warstwa naturalnego drewna służąca jako okleina. Na meble wykonane z prostych, nieefektownych materiałów, naklejano warstwy forniru, dzięki czemu powstawały piękne i misterne zdobienia. W ten sposób zwykły mebel zyskiwał artystyczny wymiar. Tym samym wzrastała jego wartość. Niewątpliwą zaletą forniru jest również to, że nie narusza struktury mebla. Dzięki temu, że nie trzeba wycinać w drewnie form, w których umieszczano inne drewniane elementy, intarsjowanie za pomocą forniru jest szybsze. Sztuka fornirowania pozwalała także maksymalnie wykorzystać kosztowne surowce, na przykład palisander. Z czasem powstała technika maszynowego zamieniania drewna w fornir, co dało możliwość zróżnicowania faktur i poszerzenia gamy kolorystycznej tego materiału.

(regał PUZZLE)

Meble z intarsją – wciąż modne i poszukiwane.

Jeśli w zamyśle lub w planach jest zakup intarsjowanych mebli, w perspektywie są to dwie możliwości – albo kupno antyku, albo zakup mebla zdobionego tą techniką, jednak wyprodukowanego przez współczesne firmy meblarskie.

Jeżeli chodzi o intarsjowane antyki, najczęściej można kupić meble z końca XIX wieku, zdobione fornirami. Czasem na aukcjach można trafić na starsze, XVII – XVIII – wieczne szafy, komody, kabinety czy inne szafki zdobione techniką intarsji – szafka ścienna, zegarowa itp. Oczywiście ceny takich mebli są zróżnicowane w zależności od kunsztu wykonania, wartości historycznej oraz stanu zachowania. Są to jednak bardzo kosztowne (lub wymagające specjalistycznej renowacji) sprzęty, na  których zakup nie każdego stać. Pomimo to nadal jest wielu koneserów, którzy z zamiłowaniem kolekcjonują te pięknie i bogato zdobione meble z różnych epok.

(biurko PUZZLE) W ofercie wielu firm można poszukać mebli intarsjowanych produkowanych współcześnie. Niektóre z nich, zwłaszcza marki włoskie, proponują  styl klasyczny, niekiedy w połączeniu ze stylem kolonialnym, zwłaszcza w wyposażeniu gabinetów. Takie stylowe pomieszczenie zazwyczaj jest zdominowane przez duże biurko, witryny na książki oraz inne typowe dla tego wnętrza sprzęty. Niestety, trzeba liczyć się z faktem, że te markowe meble są dużo droższe niż tradycyjne, które można nabyć w zwykłym salonie meblowym. Ceny intarsjowanych mebli takich producentów jak Cantiero czy Annibale Colombo są bardzo wysokie, bo ta technologia produkowania i zdobienia mebli jest jedną z najbardziej skomplikowanych i pracochłonnych. Dla wielu takie meble stają się lokatą kapitału, są rzeczywiście niepowtarzalne. Misterne i wyjątkowe intarsjowane zdobienia sprawiają wrażenie, że są niczym obrazy czy ornamenty malowane drewnem. Ta popularna niegdyś sztuka zdobienia dzisiaj staje się niszową umiejętnością, ale nadal zachwyca.

(komoda PUZZLE) Czy to oznacza, że przeciętny Kowalski nie może stać się posiadaczem takiego mebla? Nic bardziej mylnego! O ile kompleksowe wyposażenie domu w intarsjowane meble może przekraczać budżet wielu osób, o tyle zakup jednego mebla z elementami intarsji jest, jak najbardziej, możliwe. Intarsja może pokrywać niewielki fragment mebla, na przykład ozdabiając front szuflady lub drzwiczek.

Inną świetną propozycją może być zgrabny stolik kawowy, którego blat ozdobiony jest właśnie techniką intarsji. Taki mebel jest lekki, i prosty. Może być różnorodny w kształcie – kwadratowy, prostokątny czy okrągły. Jednak cała jego ozdoba i niepowtarzalność zawiera się w owym blacie, a właściwie we wzorze zdobienia. Tutaj pięknie prezentują się formy i wzory geometryczne, które nadają skromnemu i niepozornemu stolikowi nowoczesny i designerski wygląd. Niewątpliwie ważną rolę odgrywa zastosowanie współczesnego wzornictwa, które w prosty sposób łączy się z funkcjonalnymi i nowoczesnymi meblami. Różne rodzaje forniru, z których ułożony jest geometryczny wzór blatu stolika kawowego, tworzą niezwykłą kompozycję. Odpowiednio dobrane mogą kontrastować bądź uzupełniać się kolorystycznie i strukturalnie. Umiejętnie dopasowane elementy z rozmaitych gatunków drewna – jesionu, dębiny, klonu czy orzecha świetnie ze sobą współgrają.

(Gradient) Taki intarsjowany stolik kawowy stanie się ozdobą samą w sobie. Niewiele trzeba włożyć starań, żeby stał się głównym punktem aranżacji salonu. Wystarczy, aby taki pięknie zdobiony stolik kawowy stanął obok kanapy lub sofy, w pobliżu fotela i lampy, a już wypełni przestrzeń wokół siebie. Od razu można przy nim usiąść, nawet w kilka osób, postawić filiżankę z kawą, odłożyć książkę czy gazetę. Intarsjowany blat zaprezentuje się świetnie, bez konieczności przykrywania go obrusem, w zasadzie nie ma również potrzeby ustawiania jakiejkolwiek dodatkowej dekoracji.

(komplet z Krakowa) Inną alternatywą mebla dekorowanego techniką intarsji, którego zakup nie musi oznaczać ruiny domowych finansów, może być niewielka komoda lub szafka. Takie meble równie dobrze prezentuje się jako stojące bezpośrednio na podłodze, jak i umieszczony na wyższych nóżkach. Oba te meble ustawione wprost na podłodze będą sprawiały wrażenie masywnych, dlatego nadają się raczej do większych wnętrz. Ten sam wariant, na wyższych nóżkach, stanie się meblem o nowoczesnym kształcie. Będzie lekki i funkcjonalny. Przyda się w każdym wnętrzu – w sypialni, pokoju dziennym czy też w salonie. Tam znajdą swoje miejsce różne drobiazgi, można przechowywać w nim dokumenty, a nawet całą kolekcję filmów. Większa komoda czy szafka doskonale sprawdzi się jako mebel pod telewizor. Nowoczesny designerski wygląd pięknie uzupełnią intarsjowane fronty drzwiczek czy szuflad. Może to być taki sam geometryczny wzór z różnych rodzajów forniru, jak ten, który znajduje się na blacie stolika kawowego. Wtedy takie meble tworzą unikatowy komplet, który w prosty sposób podkreśli najważniejsze elementy stylizacji wnętrza.

Współczesne meble z intarsją na polskim rynku.

(komoda PUZZLE romb) Współcześnie, mimo niekwestionowanego artyzmu i piękna intarsjowanego zdobnictwa, jest to jednak zanikająca technika. Bardzo mało firm podtrzymuje ten sposób dekorowania mebli z użyciem naturalnych materiałów. Dzisiejsze zakłady, wykonujące intarsjowane elementy, bazują na tradycyjnej technologii, wykorzystując jednocześnie najnowocześniejsze urządzenia do obróbki drewna oraz wprowadzając współczesne wzornictwo. Możliwe jest dysponowanie szeroką gamą najlepszych surowców nawet do kilkuset gatunków fornirów z całego świata.

Tak się składa, że jesteśmy bodaj jedyną w tej chwili w Polsce firmą, wykonującą tradycyjne intarsje. Nasza produkcja, sygnowana jako Wood&Paper, wykonuje ręcznie intarsje z forniru, a są nimi głównie nowoczesne w formie geometryczne wzory. Inspirujemy sie między innymi art deco, wzorami z pałacowych posadzek i klasycznych parkietów. Chętnie korzystamy z wzornictwa lat 50 i 60-tych, gdy polski design był na wysokim, światowym poziomie. Nasza projektantka kocha drewno, jego naturalne kolory i geometryczne wzory. Magda nie boi się odważnych połączeń, a umiejętności warsztatowe naszych stolarzy pozwalają osiągać fantastyczne rezultaty.

(komoda LINK) W naszej ofercie można znaleźć także coś niepowtarzalnego. Zdobienie innym rodzajem dekoracyjnego materiału – specjalnie zaprojektowanymi i kolorystycznie dobranymi kafelkami ceramicznymi. Pozornie zwykły mebel – komoda, pokojowa szafka czy też stolik kawowy – nabiorą klasy i prawdziwie charakteru. Taki właśnie oryginalny styl prezentują wzory na płytkach w kolekcji LINK , narysowane przez naszą projektantkę – Magdę Jasińską. Sama ceramika jest wykonywana ręcznie w Barcelonie przez Zofię Krakowiak , właścicielkę marki Turbot Design.

Wszystkie widoczne w ofercie intarsje można dopasować do swoich potrzeb pod kątem zarówno kolorystyki, jak i samego wzoru.
Zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą mebli z intarsją!